“They (health experts/some doctors) predict that Diabetes would be the new epidemic.”  Ito ang sinabi ng doktor na resource speaker sa Neuromotion: Moves to Love Your Nerves o event tungkol sa Neuropathy and Vitamin B Complex.  Why kaya?  Naalala ko tuloy ‘yung info na “sitting is new smoking.” 

Teka ano ba ang Neuropathy ulit?

Neuropathy ay sakit na kung saan sobrang damaged na ang nerves sa iyong peripheral nervous system. Ayon sa huli kong pag-aaral…

sa explanation ni  Dr. Roy J. Cuison during  Neuropathy Awareness Campaign ay hindi nerve ang direct translation ng ugat sa katawan kundi “blood vessels.”   Ang nerve ay “litid” sa katawan na nagsi-signal sa braind ng mensahe.  So

Wala ka ng maramdaman dahil manhid na manhid ka na sa paulit-ulit na sakit

ay teh at koyah baka hindi lang yan hugot lines, need mo na magpatingin baka neuropathy na yan.  baka yang nerves mo  surrender na at ayaw na komonek sa brain mo.

Sa paliwanag ni Dr. Romulo Urgel Esagunde, MD sa Neuro Motion: Moves to Love Your Nerves campaign ng Neurobion, isang brand ng Vitamin B Complex, ay common  na makaramdam ng pamamanhid. Halimbawa ay sa pagtulog na iisa ang position kaya normal na sasakit, mangalay o mamanhid ang isang bahagi ng katawan.  Ganoon din kung may maipit o mabanat konti na nerve, pero ang kakaiba na ay kapag after 1-3 days ay nand’yan pa rin ang sakit.  Pero daw iyang…

• burning sensation,
• tingling sensation (kilig ba ito?)
• pins and needles ( tusok-tusok)
• parang may  langgam na dumadaan
• madali kang mangawit o mangalay
• at iba pang extra feeling ay positive symptoms.

Ang pinaka-bad  ay loss of sensation o wala ka ng maramdaman at all.

The next candidate of Neuropathy?

Sabi ni Dok Romulo ay marami  rin ang puwedeng candidate na magka- neuropathy at kabilang na iyong.:

• Tiis ganda sa masikip na sapatos – ipitin mo pa baby, sooner or later ‘yang mga nerves d’yan sa feet mo ay mada-damage
• Mga lalaking malalaki ang puwet este  ma-wallet sa puwet – iyong dahil may makapal at nauupuan na wallet ay nako-compress ang nerve sa puwetan.
• Mga exposed sa mga toxins or chemicals
• Mga exposed sa environmental factors –
• Smoker – nagko-cause din ito ng neuropathy
• Alcohol drinker – “may toxic effect ito (alcohol) even sa iyong little nerves”
• And Diabetic – sila ang mga pinaka-common

 Samantala, nagbabala rin si Dok na dapat maging maingat din  pag-e-exercise  kasi   gaya sa overstretching ay baka mabanat  masyado ang litid at spinal cord. Gayon din sa pagpapahilot, mag-ingat din umano sa  pagpapahilot sa bandang leeg dahil maraming litid at ugat ang  narito.

“Why Diabetes is new epidemic again?

Ayon pa kay Dok Romulo ang prediksyon na “diabetes is new epidemic”  ay dahil na rin sa simple truth na marami ang guilty sa pagkakaroon ng poor lifestyle.  Paanong  poor ?

• “nakaupo na lang.” Share ko lang… sa isang Canadian foundation  at ibang Canadian news ay natutuhan ko  na “sitting is the new smoking.” Iyang diabetes, heart attacks, cancers, or stroke ay posibleng nagpo-form mula sa sedentary routine. Pinaka-common na nga ang pag-upo ng mas madalas dahil sa panonood ng TV, pagko-computer, o paggamit ng smartphones. Mula doon ay naiipon ang taba at natutulog na ang mga ugat-ugat.

Sa report din ng CNN in connection sa sitting ay puwede  itong cause para maging mataas ang risk o maagang pagkamatay. So scary!

• Lack of exercise/ Kakulangan ng ehersisyo – yung puwede naman ilakad, isinasakay pa. Iyong puwedeng akyatin, ie-elevator pa.

Kung tama  rin ang nerve ng recorder ko o nerve sa tenga, sinabi ni Dok  na kapag may diabetes ay may abnormal distribution  ng signal sa nerves at may pamamaga.

“ Kaya sila  (diabetic) lakad ng lakad  kahit natusok na sila, hindi pa nila alam.”

How to avoid Neuropathy? Moves to Love Your Nerves!

Ang simple answer raw para ay magkarooon ng healthy lifestyle ay sumusunod:

• Balance Diet: Watch your sugar and carbohydrates.   Hindi rin daw napapansin ng tao na sa carbohydrates ay may sugar na nakukuha.  #unliricepamore?
• Have sufficient time to rest/ sleep. Marami umano ang guilty na lalong  umuunti ang oras ng tulog kasi dumodotdot pa sa gadgets. Sabi ni dok nandyan din ang “lahat ng stress”sa smartphone #Socialmediadetox din siguro
• Take Vitamin B Complex – if you have diabetes and other illness, puwede ka mag-intake ng supplement gaya ng Vitamin B complex

Sabi ni Dok ay maigi na hindi lang Vitamin B1 or B6 , better  ay Vitamin Complex para kumpleto gaya ng Neurobion.  So anong mayroon sa Vitamin B Complex?

Vitamin B1 or Thiamin –   importante para magkaroon ng energy sa nerves at mayroon din itong analgesic element kaya somehow nakakagamot ito ng sakit.

Vitamin B6 or Pyridoxal – nai-improve nito ang transmission sa nerve impulses at mayroon din itong anti-oxidant

Vitamin B12 or Cobalamin – pinoprotektahan ang nerves and it can restore damage nerves as well

Ang pag-take ng supplement  gaya ng Neurobion o Vitamin B Complex ay best lalo kapag persistent na ang pamamanhid at kapag progressive o lumalala. Pero siempre iba iyong magpakonsulta na sa doktor kasi may iba -iba ring form at level ang neuropath. Sa ibang banda, ang dosage ng Vitamin B Complex should be once a day and best time, after breakfast.

• And frequent exercise  –  Ang Neuromotion: Moves to Love Your Nerves ay campaign na naghihikayat sa mga tao especially doon sa mga yuppies, millenials,  and  lahat ng workers na kaya nilang mag-exercise kahit sa office.

Ang Neuromotion steps na nilikha ni health and fitness coach na si Jules  Aquino ay tatagal ng may 2 minuto  at ang kailangan lang ay upuan. Para sa steps ito  ang video: