Gusto mo gumaling sa pagbabasa? O iniisip mo okay lang na hindi kasi puwede namang hindi. Actually, mayroon akong article tungkol sa kung bakit mahalaga ang reading at happy ako na isa iyon sa top posts ko. Proof na rin na marami ang nakabasa at nagbabasa pa. Kaya join ka na! Hehehe. Pero naniniwala ako na malaking porsyento ng success sa self-study, independent at lifelong-learning ay nagmumula sa sipag at gana sa reading.
Pero hindi lahat ay likas na mahilig sa reading kaya mahirap para sa nagtuturo at nag-aaral ang magustuhan ito. Kaya, narito po ang alam kong taktika upang maintindihan at nawa’y makatulong upang gumaling sa pagbabasa:
Gusto Mong Gumaling sa Pagbabasa? Gawin Itong 7 Paraan!
1. Kilalanin ang benepisyo at epekto ng pagbabasa para sa iyo
Una talaga sa lahat ay kailangan kilalanin kung mahalaga ang isang bagay para sa iyo gaya ng pagbabasa. Dito manggagaling ang motivation mo para maging committed na ma-improve ang iyong reading skills. Talaga naman boring sa umpisa at kalagitnaan ang pagbabasa. Kaya dapat may strong will ka na magbasa kahit boring, busy o di trip.
Anu-ano nga ba ang importansya ng pagbabasa?
- Pagpapalawak ng vocabulary. Oo, maaari kang matututo ng mga salitang banyaga at lokal sa iba’t ibang paraan. Subalit, iba pa rin kung sa pamamagitan ng pagbabasa.
- Gagaling bilang manunulat. Kung baga sa nutrition, you are what you eat. Ang laking bagay kung palabasa ka sa iyong pagsusulat (sa professional, negosyo o pag-aaral man). Malalaman mo kung anong styles, tones, right words o genre na bagay sa iyo kung aware ka sa pagsulat ng iba.
- Makakatulong sa iba mo pang communication skills.
- Mas marami kang malalaman. I think madaling maiugnay ang pagiging well-informed at kahit na mas matatalinong desisyon, kung ang tao ay palabasa
- At mas iigi ang iyong karunungang (wisdom) taglay. Ang ano mang paraan ng pagsagap ng impormasyon ay nakakadagdag sa katalinuhan sa isang bagay. Pero iba yung kung nai-level mo na ito sa karunungang magagamit mo sa anumang gawain. Iba rin kung naging dahilan na ito para mas lumawak pa ang pananaw mo sa buhay.
Upang maabot mo ang ganoong antas ng karunungan, kailangan mag-aral nang malalim, na maaaring mangahulugan ng extensive reading. Parang katulad ng pagpa-practice para gumaling. Ika nila ay “reading is the backbone of most learning.” (Dadzie, 2008)
Is intelligence a skill?
Sa opinyon ko, ang katalinuhan ay maaaring ‘di likas na talento o gift—na kapag wala ka ay wala ka ng pag-asa. Sa mga nabasa at naranasan ko, nakukuha at nade-develop ito. Share ko lang yung istorya ng isang taong kilala ko na successful sa kanyang profession. Ang impression ng lahat ay napakatalino n’ya kasi sa mga narating n’ya sa buhay. Nung nagkataon nabasa ko yung report cards n’ya nung nag-aaral pa sya, na- shock ako. Ang bababa at may bagsak pa. Sobrang nakaka-amaze na sa pagiging palabasa n’ya naging intelihenteng tao sya. Siyempre, kasama na ang persistence at hard work na matutuo sa buhay.
Okay, punta naman tayo sa ilang paraan gumaling sa pagbabasa.
2. Magbasa ng magbasa. Ang corny no? Pero ito talaga ang basic ng tip. Dahil kung gusto mo talagang gumaling at maging epektibo, kailangan mong gawin palagi. Hanggang sa makasanayan at makawilihan. Ang extra tip ay maghanap ka ng babasahin na interesado ka sa topic. Naalala ko may nakilala akong TV head writer. Ang sabi nya sa akin, nag-start s’yang magbasa at nawili sa pagsusulat dahil sa pagbabasa n’ya ng komiks. Mayroon din akong mga kakilala na nag-start sa pagbabasa ng pocket books at peryodiko.
3. Maging mapili sa materyal na iyong babasahin. Ito man ay web articles, libro, dyaryo at iba pa.
Sa pag-aaral, mas okay na mag-stick sa mga babasahing may formal or academically accepted words. Sa mga napag-aralan at obserbasyon ko sa ibang tao, kapag masyado kang babad sa panoorin at babasahing impormal ay makukuha mo ito sa pagsusulat at pagsasalita. Hindi ko tinutukoy dito ang “conversational” level of words, kundi yung jejemon, salitang kanto, lingo at iba pang gaya nga mga ito.
Ang hirap matanggal nito sa aspeto ng pag-aaral o trabaho. May mga kakilala ako na sa text sa mobile phone o laptop ay abbreviated lahat. Yung abbreviation pa na hindi tama ha. Then, may iba sa kanila umabot na sa punto na kahit sa pag-compose ng letter at work-related materials ay ganoon na. Mahirap yun kasi nakakapekto sa pakikipag-communicate hindi lang sa business at professional side. Sometimes pa naman ang lack of confidence ay nanggagaling sa kahinaan sa communication.
4. Sa pag-intindi ng kwento o impormasyon, iprayoridad kung ano ang mensahe. Tip ito sa para sa reading comprehension tests o kahit pa sa pang mabilisang pagbabasa. Kailangan masagot kung ano, bakit, paano, saan at kailan. Kapag nakuha mo ang alinman o lahat ng sagot dito ay halos okay na.
May nga pagkakataon din na na ‘di na kailangang isa-isahin ang mga salita. Bagkus ay magandang pagtuunan ang mensahe ng pangungusap. Siempre okay na maghanap sa diksyunaryo pero may sentence na klaro nang naipaliwanag ang buong ideya. Subalit, kung nagmamadali at walang mahahanapan na paliwanag ay magandang hakbang ito.
5. Sa pag-unawa sa salita, tingnan kung paano ito ginamit sa pangungusap. Filipino o English man ay may mga salitang same spelling and sound pero magkaiba ang meaning. Katunayan sa modernong pamumuhay ay may words na nilalaro, kinukulayan at binibigyan ng ibang kahulugan base sa bias ng nagsasalita. Halimbawa ay ang “awit” ay musika o kanta. Pero base sa mga naririnig ko sa ibang kabataan ay nauuso ang expression na “awit” na ang ibig sabihan ay loser.
Marami pang isyung nakapaloob rito gaya ng lingo, salitang balbal, jejemon, Filipinism at Taglish . Take note lahat ito ay impormal na paraan na pakikipagkumunikasyon.
Sa ibang banda, kailangan ding analisahin ang creative play ng manunulat lalo na sa panitikan (literature) gaya ng nobela at poetry.
6. Gumamit ng diksyunaryo sa wikang hindi maintindihan. Ang gasgas din ng tip na ito pero ito talaga ang mabisang solusyon. Ang goal naman kasi ay makakapagbigay nang tamang kahulugan.
Believe me, it is dangerous to use words that you don’t know exactly the meaning. Iibahin nito ang mensahe, mamaliin ang balarila (grammar) mo at iba pa. Ang maganda naman ngayon ay may online dictionary na. Madaling mag-research ng word meaning gamit ang gadget at internet.
Ano ang crowdsourced vs. privately owned dictionary?
Maram na pong free online dictionary. Pero, I recommend na sa privately owned or published ng isang company maghanap ng word meaning. May tulong ang dictionary or encyclopedia na “crowdsourced ” o yung bukas sa kahit sinong nais magdagdag at mag-edit ng information. Pero iba ang may back-up ng pag-aaral sa mga salita.
Ako ang ginagamit ko na English dictionary ay Cambridge, Longman, at Merriam. Gusto ko ‘yong may…
- May indication ng countable or uncountable noun. – malaking bagay ito sa subject-verb agreement at paggamit ng article ( the, a, and an) sa sentence.
- paano gamitin ang salita sa pangungusap
- Ano ang usual na katambal na preposition ng isang salita. Halimbawa “to” sa adhere to at according to
- Kita agad ang mga synonym (kasing kahulugan) at link sa definition.
- Saan madalas na nagagamit – casual o formal, negative connotation at iba pa.
- Link sa phrases at related words ( na may prefix at suffix)
Para sa akin mas madali malaman ang meaning ng ibang word sa English kung aware ka sa meaning ng prefix at suffix. Ang prefix ay ang idinudugtong sa unahan at ang suffix naman kung sa dulo ng salitang ugat.
Example: halos lahat ng may suffix na may “logy” ay nangangahuluhan ng study o pag-aaral gaya ng
- Biology -study of living things
- Theology – study of nature of God and religious beliefs
- or Psychology – study of human mind and behavior
Halos lahat ng prefix na may “anti” sa unahan ng root word ay nangangahuluhan ng kontra gaya ng Antibiotic (kontra bacteria). Halos lahat din ng prefix na may “ambi” ay nangangahulugan ng dalawa o higit pa gaya ng ambivert (pagkakaron ng parehong karakter na extrovert at introvert) o ambiguity (kawalan ng kasiguraduhan dahil maraming posibleng kahulugan).
Ang American and British English
May American at British English na nagkakatalo sa spelling (well, sa pronunciation din). Halimbawa ang “liter” sa American ay “litre” sa British. Ang “flavor” sa American ay “flavour” sa British. Para sa ating mga Filipino, ang ginagamit at sinusundan natin ay American English. Kaya you nanood tayo sa movie theater, hindi sa movie theatre.
Ang Filipino Dictionary
Sa pag-aaral o trabaho, nirerekomenda ko na mag-invest na bumili ng libro kung English-Filipino o vice versa. Medyo tricky at limited ang free online Filipino dictionary. One time sumubok ako ng “Mahal Kita” ang lumabas online ay “Expensive Profit.” 😛
7. Para mabasa nang tama, matututong makinig sa tamang pagbigkas. Sa usapang oral reading, magandang balikan ang basic lesson sa pagbasa sa Filipino (Spanish din) sa pagpapantig o pagbabaybay na madalas may ay tambalan ng patinig (vowel) at katinig (consonant).
Kaya ang basic na turo ay ba-be-bi-bo-bu hanggang ya-ye-yi-yo-yu sa prep. Mula sa mga ito ay nakakabuo tayo ng ilang salita gaya ng “ba-ta” o “pu-sa.” Ang halimbawa ng may tatluhang letra ng pagbaybay ay “kum-ple-to” o “ka-rik-tan.” Ang Filipino, Indonesian Bahasa at Nihongo o Japanese ay tinuturing na agglutinative language.
Ang oral reading o pagbabasa sa English ay iba at may ilang tips para magawa ito. Isang dahilan dito ay dahil iba-iba rin ang origin at pinagkunan ng mga salita nila. Isa pa’y maiuturing ito na analytic Kaya maigi na mapakinggan paano nabigkas isang salitang English. Maiging manood ng video tutorials at movies na ganito. Pero mayroon ding mga dictionaries, tools, and apps na nagtuturo na mismo ng pagbigkas.